Beslenme ve Diyetetik Akademisi, gebelik sırasında sağlıklı bir yaşam tarzının aşağıdaki temel bileşenlerini önermektedir:
- Uygun kilo alımı
- Dengeli beslenme
- Düzenli egzersiz
- Uygun ve zamanında vitamin ve mineral takviyesi
Diyet ve Kalori Önerileri
Sağlıklı bir hamileliği sürdürmek için her gün yaklaşık 300 ekstra kaloriye ihtiyaç vardır. Bu kaloriler, dengeli bir protein, meyve, sebze ve tam tahıl diyetinden gelmelidir. Tatlılar ve yağlar minimumda tutulmalıdır. Sağlıklı, dengeli bir beslenme, mide bulantısı ve kabızlık gibi bazı hamilelik semptomlarını azaltmaya da yardımcı olabilir.
Gebelikte Sıvı Alımı
Sıvı alımı da gebelikte beslenmenin önemli bir parçasıdır. Gebelik sırasında sıvı alımı için şu önerilere dikkat edilmelidir:
Meyve suları ve çorbalardaki sıvıların yanı sıra her gün 10 bardak su içerek yeterli miktarda sıvı alabilirsiniz. Kafein ve yapay tatlandırıcı alımında kısıtlama yapmanız gerekmektedir. Bununla birlikte her türlü alkolden uzak durulması şarttır. Alkol bebeklerin gelişimi üzerine olumsuz etkiye sebep olarak ciddi zeka geriliği ve organ disfonksiyonlarına sebep olacak malformasyonlara neden olabilir.
Gebelikte Tüketilmesi Gereken İdeal Gıdalar
Aşağıdaki yiyecekler hamilelik sırasında sağlığınız ve fetal gelişiminiz için faydalıdır:
- Sebzeler: havuç, tatlı patates, kabak, ıspanak, pişmiş yeşillik, domates ve kırmızı tatlı biber (A vitamini ve potasyum için)
- Meyveler: kavun, bal özü, mango, kuru erik, muz, kayısı, portakal ve kırmızı veya pembe greyfurt (potasyum için)
- Süt: Yağsız veya az yağlı yoğurt, yağsız veya% 1 süt, soya sütü (kalsiyum, potasyum, A ve D vitaminleri için)
- Tahıllar: yemeye hazır tahıllar / pişmiş tahıllar (demir ve folik asit için)
- Proteinler: fasulye ve bezelye; fındık ve tohumlar; yağsız sığır eti, kuzu eti ve domuz eti; somon, alabalık (aminoasit için)
Hamilelikte Kaçınılması Gereken Gıdalar
Hamilelik sırasında aşağıdaki yiyecekleri yemekten kaçının:
- Pastörize edilmemiş süt ve pastörize edilmemiş sütle yapılan yiyecekler
- Çiğ ve az pişmiş deniz ürünleri, yumurta ve et. Çiğ balıkla yapılan suşi yemeyin (pişmiş suşi güvenlidir).
- Soğutulmuş börek ve et ezmeleri
- Soğutulmuş füme deniz ürünleri
Güvenli Gıda İşleme Yönergeleri
Yiyecekleri işlerken ve pişirirken bu genel gıda güvenliği kurallarına uyun:
- Yıkama: Tüm çiğ ürünleri yemeden, kesmeden veya pişirmeden önce musluk suyu altında iyice yıkayın.
- Temiz: Pişmemiş yiyecekleri elledikten ve hazırladıktan sonra ellerinizi, bıçakları, tezgahları ve kesme tahtalarını yıkayın.
- Pişirmek: Sığır eti veya kümes hayvanlarını yeteri kadar piştiğinden emin olmadan tüketmeyin.
- Soğuk: Çabuk bozulan tüm yiyecekleri derhal buzdolabına koyun.
Doğum Öncesi Vitamin ve Mineral Takviyeleri
Hekiminiz, tüm beslenme ihtiyaçlarınızın karşılandığından emin olmak için, gebe kalmadan önce veya kısa bir süre sonra bir prenatal (gebelik öncesi) vitamin desteği yazacaktır. Bununla birlikte, hiçbir vitamin desteği, sağlıklı bir diyetin yerini alamaz.
Folik Asitin Önemi
Folat ve folik asit terimleri sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da folat, gıdalarda doğal olarak bulunan suda çözünür bir B vitaminidir (B9) ve folik asit, folatın sentetik formudur. Folat (B9), sığır karaciğeri, yapraklı sebzeler, bezelye ve fasulye, avokado, yumurta ve süt dahil olmak üzere çeşitli gıdalarda doğal olarak bulunur. Folik asit multivitaminlerde, doğum öncesi vitaminlerde ve saf folik asit takviyesi olarak mevcuttur. Ayrıca un, makarna, ekmekler, tahıllar, mısır unu ve pirinç gibi belirli yiyecekleri takviye etmek için eklenmiştir.
Folik asit, anne karnındaki bebeklerde gelişebilen, beyin ve omuriliğin doğum kusurları olan nöral tüp defektleri azaltmaya yardımcı olan bir vitamindir. Nöral tüp defektleri yenidoğanlarda değişen derecelerde felç, idrar tutamama ve bazen zihinsel engelliliğe yol açabilir. Kanıtlar, folik asit takviyesinin nöral tüp kusurlarının oluşumunu ve nüksünü en az yüzde 70 oranında azaltma etkinliği olduğunu göstermektedir.
Folik asit, çoğu nöral tüp defektinin meydana geldiği zaman olan, gebe kaldıktan sonraki ilk 28 gün boyunca yararlıdır. Bu süreç tamamlandıktan sonra artık bebeğin nöral tüpü oluşacağı için etkisi azalır. Maalesef her zaman gebeliğin ilk 28 günü gebe olduğumuzu fark edemeyebiliriz. Bu nedenle, folik asit alımı gebe kalmadan 1 ay önce başlanmalı ve gebeliğin ilk 12 haftası boyunca devam edilmelidir. Bu ndenele gebelik planlayan hatta çocuk doğurma çağındaki tüm kadınların her gün 400 mikrogram (0,4 mg) folik asit tüketilmesi önerilmektedir. Bu doz piyasada ki birçok gebelik vitamininde standart olarak bulunan miktardır ancak bazı durumlarda yeterli gelmeyebilir. Örneğin daha önce nöral tüp defektinden etkilenmiş bebeği olan veya her iki ebeveynde de nöral tüp defekti öyküsü varsa daha yüksek doz ve daha uzun süreli kullanım önerilir. Bu kadınlar gebe kalmadan en az bir ay önce başlayıp ilk trimester boyunca (ilk 12 hafta boyunca) günde bir kez 4 mg folik asit kullanmalıdır. 12 haftadan sonra doz günde 0.4 mg’a düşürülür ve doğuma kadar kullanılır.
Farklı hastalık gruplarında prekonsepsiyonel/ilk 12 haftada kullanılacak folik asit desteğinin dozları aşağıdaki tablo gösterildiği gibidir. Bu dozlar piyasada bulunan her vitamin ilacında bulunmayabilir. İlaçların içeriğine bakarak uygun dozdaki ilaç tercih edilmelidir.
- Takviye öncesi veya sonrası maternal folat seviyelerinin ölçülmesi önerilmez.
- Folik asit, B12 vitamini eksikliği varlığında tek başına kullanılmaz. B12 eksikliği varsa mutlaka folik asit yanında B12 takviyesi de yapılmalıdır.
- Folik asit takviyesi, kromozomal anormallikler ve folatla ilgili olmayan bazı nöral tüp defektlerini engelleyemez.
- Bazı yarık dudak / damak, konjenital kalp defektleri, kemiklerde kısalık, idrar yolu defektleri ve konjenital hidrosefali folata duyarlı konjenital malformasyonlardır, ancak bu kusurların önlenmesinde folik asitin yeri henüz net değildir. Bu malformasyonlardan birinin kendisinde veya eşinde, önceki bir çocuğunda veya birinci veya ikinci derece akrabasında olan kadınlar için günde 1 mg perikonsepsiyonel / ilk trimester folik asit takviyesi önerilmektedir.
Doç. Dr. Beril Gürlek
Sorularınız & Yorumlarınız